Duurzaamheid gebaseerd op de natuur.
Een andere duurzaamheidsvisie die de laatste jaren erg aan bekendheid heeft gewonnen is biomimicry, wat letterlijk betekent “de natuur nabootsen” of de natuur als inspiratiebron. Oorspronkelijk komt het begrip uit de biologie en wordt daarmee bedoeld het vermogen van dieren of planten om zich razendsnel aan te passen aan de omgeving waarin ze leven. Zoals een kameleon zijn schutskleur kan aanpassen afhankelijk van de ondergrond. Zo zijn er vele voorbeelden ook van vissen of denk aan een wandelende tak. Het dier probeert helemaal op te gaan in de omgeving en onzichtbaar te zijn.
Sinds de industriële revolutie is de technische en chemische kennis zover ontwikkeld dat onder zeer bijzondere (onnatuurlijke) omstandigheden nieuwe materialen zoals kunststoffen zijn ontdekt en gevormd. Daarvoor zijn soms extreme industriële processen nodig van hele hoge of juist zeer lage druk en/of temperatuur. Dat heeft vele nieuwe ontdekkingen opgeleverd, maar ook vaak stoffen die veel ongunstige eigenschappen kunnen hebben zoals carcinogeen (kankerverwekkend), of schadelijk voor het immuunsysteem of mutageen (kan DNA- of erfelijkheidsstructuur beschadigen en veranderen).
Is er geen andere weg of manier kun je je dan afvragen en die is er inderdaad. Bij Biomimicry zoekt je naar stoffen of toepassingen in de natuur. Het uitgangspunt is eenvoudig. Er is geen probleem dat niet al in de natuur in de miljoenen jaren van evolutie is opgelost. Het is alleen een kwestie van zoeken.
Een groot bijkomend voordeel van oplossingen uit de natuur is het feit dat die oplossingen ontstaan zijn in “natuurlijke” omstandigheden van omgevingsmilieu, luchtsamenstelling, klimaatomstandigheden en temperaturen met grond- of hulpstoffen en energiebronnen die daar ook aanwezig moeten zijn.
Het meest eenvoudige voorbeeld is de ontdekking van de distelbol waar later het klittenband op is gebaseerd.
Een spin die draden kan spinnen die sterker en veerkrachtiger zijn dan de sterkste door mensen gemaakte garens of draden.
Het blad van de lotusbloem die water- en vuilafstotend is . Als je een dergelijke laag zou kunnen aanbrengen op glas en andere oppervlakten dan hoefde deze nooit meer schoon gemaakt te worden.
De huid van een haai die minder waterweerstand heeft dan een duikerspak. Toepassing ervan bij zwemmers leverden inderdaad betere zwemprestaties op. Of de vorm van de snavel bij een ijsvogel die minder luchtweerstand geeft en nu nagebootst is als voorkant van een treintoestel. Je kunt ook denken aan de vorm van een dolfijnstaart die een verticale en geen roterende beweging maakt. Nu worden aandrijvingsmechanismen van boten op dit principe ontwikkeld.
Het is zoals de inheemse volkeren hun kennis ook uit de natuur haalden door medicinale kruiden te zoeken in een tropisch regenwoud of giftige stoffen aan planten te onttrekken om dieren mee te doden.
We moeten de natuur gaan gebruiken als inspiratiebron. Bestudering van termietenkolonies die geweldige bouwwerken maakten in de woestijn maar zo ontworpen waren dat er koele luchtkanalen doorheen liepen.
Een prachtig voorbeeld van biomimicry is het onderzoek naar de molrat. Dat is een op het oog raar beestje dat vrijwel zijn hele leven ondergronds woont in een gangenstelsel, maar toch oergezond is. De naakte molrat is een knaagdier die voorkomt in Afrika en met name Kenia, Ethiopië en Somalië. Deze soort heeft vier tanden die lang en gelig van kleur zijn. De lange tanden dienen ook om de gangen uit te hakken. De oogjes zijn piepklein en het lijkt alsof ze dicht zitten. De molrat is bijna blind en oriënteert zich met de tast- en snorharen. Hij kan ook zijn eigen lichaamstemperatuur niet regelen en blijft daarom liefst ondergronds.
Naakte molratten leven in een structuur die ook bij mieren en bijen wordt aangetroffen. Er is één koningin, die de kolonie bestuurt. Verder zijn er soldaten (15%) en de rest is werker (m/v) die de gangen (schoon-)maken en voedsel verzamelen. Een kolonie kan bestaan uit zo'n 300 dieren.
Deze soort molratten kunnen zeer oud worden. De oudste koningin in gevangenschap is zo'n 35 jaar oud. Vergeleken met verwante diersoorten zoals muizen of ratten is dat extreem hoog, want die leven maar 3-5 jaar. Dus al 30 jaar bestudeert men in laboratoria deze uitzonderlijke diertjes.
Het meest uitzonderlijke is dat deze molrat geen kanker kan krijgen. Het dier is bestand tegen zuurstoftekort en leeft in de woestijn zonder drinken en met een heel eenzijdig voedsel van knolletjes. Dit beestje heeft ook geen hart-, hersen- of vaatziekten. Ze zijn bovendien bestand tegen vele soorten pijn. Toch verkeren ze tot aan hun dood in een topconditie.
In de genen zit het geheim van een levenlang, gezond leven! Als biologen en medici hiervan de sleutel vinden kan de mens nog een grote ontwikkeling doormaken.
Hoe ver de robottechnologie al ontwikkeld is blijkt uit het voorbeeld van een Duits bedrijf Festo dat in staat is om de bewegingen van de vlinder natuurgetrouw na te bootsen. Eerder hebben zij een kangoeroe-robot gebouwd, daarna grote mieren of termietenrobots en recent dus vlinders. Zie het indrukwekkende filmpje:
http://www.nu.nl/gadgets/4020793/bedrijf-maakt-realistische-robotvlinders-en-mieren.html
Met de natuur als inspiratiebron kunnen vele nieuwe materialen en toepassingen gevonden worden die de wereld duurzamer en veiliger kunnen maken. Gecombineerd met de Cradle to Cradle visie kan het vele voordelen opleveren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten