Onderzoek naar productiviteit dakpannen bij Wienerberger

Wienerberger is de grootste producent van bakstenen ter wereld en de nummer 1 op de keramische dakpannenmarkt.  Het bedrijf is van oorsprong een investeringsmaatschappij uit Wenen, die zich richt op bouwmaterialen en heeft in totaal ongeveer 350 productielocaties. In Nederland zijn dit er 30. 

Wienerberger Narvik Tegelen is een daarvan en daar worden dakpannen en hulpstukken in massaproductie op voorraad geproduceerd. Jaarlijks zo’n 13 miljoen producten met een assortiment bestaande uit vijf  verschillende modellen dakpannen, uitgevoerd in 15 verschillende kleuren en circa 20 soorten hulpstukken. Dit gebeurt in een volcontinue lijnproductie (vanwege een tunnel-oven) in drie ploegendienst. Zij leveren deze producten aan bouwbedrijven, tussenhandelaren en ook particulieren. 

 Probleem is de huidige omvang van het aantal afgekeurde en beschadigde dakpannen. Uitgedrukt in een percentage gaat het om circa  2,4% van het totaal, omgerekend zo’n 400.000 pannen, die weggegooid moeten worden.  Omgerekend naar geld betekent dat een verlies van zo’n drie ton per jaar.  Een hbo- Technische Bedrijfskunde student  Nino Joosten is gevraagd om een onderzoek uit te voeren om de oorzaken op te sporen en met aanbevelingen te komen hoe dit afkeurpercentage naar beneden kan worden gebracht.  De bachelorstudent kreeg de opdracht om de afkeur met 25% te verminderen.  

De Fontys bachelor student kon kiezen voor een aanpak gericht op kwaliteit en dan met name de kwaliteitskosten en het huidige kwaliteitssysteem. Is dat optimaal of juist voor verbetering vatbaar? De andere benadering is die om in te zoomen op het logistieke en productieproces en te zoeken naar oorzaken van breuken en afwijkingen en na te deken over verbeteringen. Voor het eerste is gekozen.

Figuur: Kwaliteitskostenmodel volgens Juran

Het productieproces bestaat uit een aantal bewerkingen. Tot aan het moment dat de dakpannen worden gebakken in de oven is er ook al wat afkeur maar die wordt opnieuw hergebruikt en leidt niet tot uitval.

Pas na het bakproces zijn afwijkingen en breuken onherstelbaar en moeten worden weggegooid.  

In de zoektocht heeft Nino ontdekt dat vuil op de pannen de grootste afkeuroorzaak is en bijna 25% beslaat. Als die ontstaat voor het bakken zou een extra reinigingsproces (wegspuiten of wegblazen met perslucht of water) voor de oven voor soelaas bieden en de afkeur verlagen.

Processchema productie keramische dakpannen (bron: Nino Joosten)

Op die manier kan de onderzoeksdoelstelling waarschijnlijk gehaald worden. Interessant is ook of er verschillen waren in afkeurpercentages tussen de drie verschillende ploegen of tussen verschillende modellen . Het eerste was niet het geval, maar het tweede wel.

Aanvullend heeft Nino aangegeven dat een volgende student misschien nog dieper op het kwaliteits- managementsysteem kan ingaan. Doen we voldoende en de juiste metingen en is daarbij het optimum bereikt tussen de verschillende kostensoorten zoals faalkosten, preventie- en beoordelingskosten.

Vogel's op weg naar meer Duurzaamheid

Het in Eindhoven gevestigde bedrijf Vogel’s Products bv heeft zich gespecialiseerd in bevestigings- en ophangsystemen voor audiovisuele en multimedia-apparatuur voor zowel de zakelijke als de consumentenmarkt. Er werken ongeveer 115 personen en samen realiseerden zij een omzet van € 47 miljoen in 2017.

Voorbeeld Vogel's televisie-armatuur

Men heeft een bachelorstudent van de Fontys opleiding Technische Bedrijfskunde ingezet via een afstudeeropdracht om een onderzoek uit te voeren naar maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) en hoe Vogel’s daar het beste mee aan de slag kan. 

Bij mvo moeten we denken aan het zoeken naar een balans tussen people, planet en profit (of purpose). Bij de bedrijfsactiviteiten moet rekening worden gehouden met de gevolgen daarvan voor mens, milieu, klimaat en zelfs aarde. 
Uiteraard zijn er in Nederland al wetten en regels vastgesteld, die mensen vanuit een Arbeidsomstandigheden-  (Arbo) en milieu- (RI&E) visie beschermen tegen gevaren van brand, explosie en te zware fysieke en/of mentale belasting. Diezelfde wetten moeten ook de omgeving en het milieu beschermen tegen “schade”. 
Daarnaast gaat het om veel zaken waar geen wetgeving voor bestaat, maar waar de maatschappelijke effecten toch groot kunnen zijn. Denk aan energieverbruik, transport, de uitstoot van CO2 en/of stikstof of het lozen van (verontreinigd) afvalwater. 
Mvo is dus een breed begrip met veel verschillende aspecten en invalshoeken. Een erkende methode  kan daarbij dus erg helpen.  

Duurzaamheidsvisie en keurmerk   

De afstudeerder heeft de verschillende visies en modellen van MVO beschreven en met elkaar vergeleken. Je kunt daarbij denken aan Cradle to Cradle, ISO 26000, ISO 50001 en de internationale Global Reporting Initiative (GRI)-richtlijnen of de meer recente uit 2015 stammende en door de Verenigde Naties vastgestelde Sustainable Developing Goals(SDG).  

Uiteindelijk is de gecertificeerde methode van de “MVO-prestatieladder” volgens ISO 26000 gekozen door het management als het meest geschikte model. Een onafhankelijke instantie (Kiwi of TÜV?) komt als externe auditor de processen controleren en  kent al dan niet een certificaat toe vanaf niveau 1 tot 5 (hoogst haalbare).

Vogel’s heeft aangegeven om te streven naar het halen van niveau 3 in 2022 en heeft de student gevraagd om dan uit te werken wat er allemaal gedaan moet worden om dat te realiseren en om in 2020 al niveau 1 gecertificeerd te zijn.

De  eerste stap is om een brede stakeholderanalyse uit te voeren (in- en extern). Via een steekproef worden medewerkers, klanten, afnemers en leveranciers van Vogel’s bevraagd over het belang, het nut en zin van maatschappelijk verantwoord ondernemen. 
De resultaten worden daarna voorgelegd aan de directie die op basis daarvan haar MVO- beleid en doelstellingen vaststelt. 
Voor de concretisering en realisatie is de bachelorstudent gevraagd om aan te geven wat er dan moet gebeuren zodat het begeerde certificaat behaald kan worden. Per niveau is er een geleidelijke groei van het aantal (mvo-)indicatoren waarnaar gekeken moet worden.  Eerst nog een beperkt aantal bij het instapniveau, uitgroeiend tot enkele tientallen meetbare indicatoren bij de hogere niveau's. In samenspraak moeten die aspecten vastgesteld worden en meetbaar gemaakt worden waarna er een eis, norm  of doel aan gekoppeld wordt.   

     

Voorbeeld van televisie armatuur van Vogel’s Products in huiskamersetting.


De student heeft zijn eindpresentatie en verdediging gehouden medio november en daarbij veel uitleg gegeven over het ontwikkelde en voorgestelde MVO-management dashboard.
Op basis daarvan moet certificatie op niveau 1 mogelijk zijn , maar dat wordt uiteindelijk bepaald door de certificerende organisatie. Belangrijk is ook dat de organisatie gegroeid is als het gaat om een MVO-bewustzijn. De opleiding en het bedrijf waren tevreden over het eindresultaat en de student is geslaagd met een ruime voldoende voor zijn afstudeer-onderzoek.   


 

Bachelor bedrijfsonderzoek bij Mosa

 

Voorbeeld interieur met Mosa-tegels

In het voorjaar van 2019 heeft Fontys Technische Bedrijfskunde bachelorstudent Rik Peeters zijn afstudeeronderzoek uitgevoerd in het Maastrichtse bedrijf Mosa.

De Koninklijke Mosa, zoals ze zich mogen noemen, bestaat al sinds 1883 en dus ruim 135 jaar. Ze produceren gebakken keramische vloer – en wandtegels in vele soorten en kleuren zoals de foto’s wel aangeven. Samen met Sfinx, producent van porseleinen sanitair (douche, wasbakken en baden) en Papierfabriek Koninklijke Nederlandse Papierfabriek (KNP), maar nu onderdeel van het Zuid-Afrikaanse multinational Sappi zorgen zij al decennialang voor industriële bedrijvigheid in Maatricht.

Afgestudeerde bachelor Technische Bedrijfskunde  Rik Peeters

Maastricht is de trots van Limburg met bekende inwoners zoals cabaretier en dichter Toon Hermans en de wereldberoemde violist en dirigent André Rieu, die jaarlijks het Vrijthof dagenlang laat uitpuilen met zijn uitvoeringen. Sinds een paar jaar hebben we een andere landelijk en internationaal bekende Maastrichtenaar en wielerfenomeen Tom Dumoulin, die de Giro van Italië won en op het podium terechtkwam bij de Tour de France.

Indruk van kleurigee wand- en vloertegels Mosa

Mosa is internationaal actief en levert aan 50 landen. Ze hebben een productielocatie in Maastricht, drie designstudio’s in Amsterdam, Frankfurt en London en verkooppunten op vier continenten. Het bedrijf telt zo’n 600 medewerkers en leveren samen zo’n 4 miljoen m2 tegels. De omzet en afzet stijgt jaarlijks met enkele procenten en dus moest Rik onderzoeken hoe de productie op de bestaande machines en met de bestaande ovens nog productiever zou kunnen zijn.  Na een grondige analyse op basis van een OEE meting heeft Rik gemeten hoe vaak er sprake is van stilstand en wat de oorzaken daarvan zijn. Op basis daarvan heeft hij drie oplossingen voorgesteld die neerkomen op:


1. Anders “omstellen” tijdens de productie naar andere typen tegels
2. Op een andere manier het gepland, preventief en toestandsafhankelijk onderhoud uitvoeren
3. De pauzes anders organiseren.


Daarmee zou de productiviteit verder kunnen toenemen.  De opdrachtgevers  bij Mosa waren dik tevreden en ook de docenten van Fontys die uiteindelijk een dikke 7 toekenden.   

   

Rik Peeters op de rug gezien bij een prachtig plateau, maar niet Margraten bij Maastricht.

Nieuwe bachelors FontysTechnische Bedrijfskunde

Tijdens een druk bezochte diploma-uitreiking, dinsdagmiddag 19 februari, kregen zo'n tachtig studenten hun felbegeerde bachelor diploma tijdens een feestelijke bijeenkomst in het beroemdste gebouw van Eindhoven, het Evoluon.
Met de opleiding Technische Bedrijfskunde zit je in de top wat aanvangssalarissen betreft volgens de HBO keuzegids. Vacatures voor Technische beroepen zijn er legio dus een grote kans op een baan voor deze jongelui.
Van deze grote groep heb ik voor vier studenten de rol van afstudeerbegeleider vervult en dat waren:
Maarten van den Bogaert en  Edo Appelhof, beide voltijdstudenten. Daarnaast ook  Peter Lamers en Mohamed Khallad als Deeltijdstudenten. Voor die beide laatste studenten geldt dat ze hun afstudeeropdracht ook hebben uitgevoerd in het bedrijf waar ze al werkzaam zijn.

De gelukkige Maarten van den Bogaert (ba) met zijn vriendin.

Maarten heeft zijn afstudeeronderzoek uitgevoerd bij Scheuten Glas in Venlo.

Als je vanuit Eindhoven naar Venlo rijdt dan zie je het ook aan de rechterkant van de autoweg liggen. Jaren geleden makten ze er ook zonnepanelen, maar helaas is die tak gestopt door teveel concurrentie vanuit Duitsland en China. Nu richten ze zich op met name op dubbel en driedubbel isolatieglas. Een belangrijk hulpmiddel om de klimaatdoelstellingen voor de woningbouw ook te kunnen halen. Heel veel woningen  moeten dan veel beter geïsoleerd zijn en op termijn helemaal energieneutraal of zelfs een klein overschot hebben zodat je de elektrische auto thuis kunt opladen.

Er zijn nu nog duizenden wat oudere woningen die zeker een duurzaamheids-update moeten krijgen. De vraag naar Scheuten isolatieglas stijgt dus behoorlijk  en Scheuten moet een deel van de productie zelfs uitbesteden, omdat de capaciteit en bezettingsgraad van de snijmachines wat achterblijft.

Daar moest Maarten naar kijken en heeft uiteindelijk aanbevelingen gedaan om de output in vierkante meters glas met 50% te kunnen laten stijgen. Een enorme hoeveelheid. Maarten heeft enkele voorstellen gedaan die de output flink verbeteren.  

Maarten is een serieuze en consciëntieuze student die hard werkt en zorgt dat de belanghebbenden op de hoogte zijn en op die manier ook voor draagvlak gezorgd. Het resultaat was naar tevredenheid van het bedrijf en Fontys.  

Het Evoluon met Philipskunstwerk ervoor. 


Mohamed (zie foto hieronder) heeft een afstudeerstage uitgevoerd bij ASML in Veldhoven. ASML is een van de grootste en meeste succesvolle bedrijven van Nederland met een Omzet over 2018 van 10,8 miljard en een Winst van 680 miljoen € . Iedere machine kost € 100 miljoen. Ter vergelijking Shell had 390 miljard omzet en 24 miljard winst  over datzelfde jaar en is nog een maatje groter.

Recent was in het nieuws dat de resultaten zo positief waren dat alle medewerkers een eenmalige bonus krijgen van twee maandsalarissen. Geen wonder als je marktleider bent en een marktaandeel hebt van 80%. Ze maken complexe machines voor silicium schijven (wafers) waarop weer elektronische chips gezet worden. Die minuscule chips vind je tegenwoordig terug in alle moderne producten, zoals mobieltjes, tv’s, elektrische auto’s, medische apparatuur, computers en laptops etc.

Mohamed heeft het hele “prepack-proces” geanalyseerd, oftewel het demonteren van zeer complexe samengestelde en geteste machines en het gereed maken van kleinere modules voor verzending naar de klanten wereldwijd. Het gaat om 130 machines of systemen per jaar en men werkt daar in teams aan van 4 operators en een coördinator aan gedurende 4 of 5 diensten van 8 uur. Hij heeft uitgezocht hoe het proces verliep en wat er niet goed gaat om uiteindelijk te komen tot verbeteringen die leiden tot een hogere productiviteit. Dat is gelukt en de opdrachtgever was tevreden.

Het afstuderen begon in het voorjaar van 2018 en liep tijdens de zomer door. Een intensieve tijd, maar het weerhield hem niet om even er tussenuit te knijpen en de verrichtingen van het Marokkaans elftal in Rusland tijdens het WK te gaan bekijken. Hij heeft de eerste twee wedstrijden gezien tegen Iran en Portugal in St.Petersburg en Moskou. Het voetbalteam met “onze” Nederlandse Marokkaan Zyech deed het best goed, maar had wat pech. Nu is hij echter voor Ajax bijna onmisbaar geworden.     

Mohamed Khallad (DT)met zijn dochtertje en vrouw schuin achter hem.

Peter Lamers (foto hieronder) heeft zijn afstudeerproject uitgevoerd bij Nyrstar. Voor diegenen die dat niets zegt. Het is de grote zinkfabriek in Budel (L). Beter bekend als Budelco.  Dat bedrijf is overgenomen en inmiddels een multinational met productievestigingen en mijnen verdeeld over de wereld. Zink is nog steeds een gewild product maar er is een grillige wereldmarkt en dus ook schommelende prijzen. Dat maakt het moeilijk om voldoende renderend te zijn en de grote schulden te kunnen wegwerken. Regelmatig haalt het bedrijf ook de landelijke media en zelfs het Eindhovens Dagblad. Twee weken geleden was er slecht financieel nieuws, de beurswaarde daalt snel !

De productielocatie is enorm groot en er wordt volcontinue geproduceerd. De opdracht ging over het technisch onderhoud van de installaties dat volgens het externe adviesbureau McKinsey wel beter zou kunnen en zij hanteren daarvoor de term “hands on tooltijd”. Na een wat moeizame start door het zoeken van geschikte theorie en een onderhoudsmodel, is er een nulmeting en een PBOI- onderzoek uitgevoerd. Hij heeft na enige afbakening veel oorzaken gevonden in het Mechanisch Onderhoud in een deel van de installaties en daarvoor oplossingen aangedragen. Een complexe organisatie en een complexe opdracht dus petje af.

Het was ondertussen ook in de privésfeer erg hectisch met de aanstaande geboorte van een kind. Niet geheel volgens planning werd de baby eerder geboren dan de afstudeerpresentatie. Dat heeft zeker voor extra stress gezorgd en twijfel of je de deadlines wel zou kunnen halen. Knap om ondanks als deze onrust en onverwachte gebeurtenissen toch vol te houden en niet op te geven. Dat is nu beloond met het bachelorsdiploma.

Kersverse  Peter Lamers (ba) met zijn 5 maanden jonge dochter en vrouw

Edo , de laatste van het viertal , heb ik al leren kennen tijdens project 13/14 (laatste project in de opleiding voor het afstuderen). Daar deed hij met een groepje studenten een onderzoek bij het MMC-ziekenhuis  in Veldhoven. Dat was een uitzonderlijke bedrijfskundige opdracht omdat je een kijkje mocht nemen achter de schermen van een specialistische afdeling (Solvimax) met echte patiënten, die klachten hebben en een behandeling krijgen. Jullie mochten er helemaal “induiken” en met ondersteunend personeel , specialisten én patiënten praten om inzicht te krijgen in de huidige situatie. Het ging om het achterhalen van cijfers, deze analyseren of bijvoorbeeld de wachttijd niet te lang was, de behandeling wel effectief was en na hoeveel keer de klachten ook echt verholpen waren. Op basis daarvan aanbevelingen gedaan.

Zie ook:  https://fontysduurzaam.blogspot.com/2018/08/bedrijfskundig-en-medisch-onderzoek-bij.html

                                              Edo Appelhof (foto: Linkedln)

Daarna zag ik Edo terug bij het afstuderen bij NXP (in Nijmegen). Het is een super hightech bedrijf, een afsplitsing van Philips en een beetje vergelijkbaar met ASML. Door de productie-eisen van lage emissies van stofdeeltjes moet er gewerkt worden in cleanrooms. Je ziet dus een soort laboratorium met mensen in witte of blauwe pakken met petjes, mondkapjes en schoenovertrekken. Tijdens het bedrijfsbezoek gaf hij een rondleiding en vertelde erover alsof hij er al jaren werkte. Voor mij was het gebouw en de afdelingen al een ware doolhof. Jij hebt je verdiept in “het monitoren” , oftewel de kwaliteitsmetingen aan de machines die de wafers(siliciumschijven) bewerken. Het gebeurt op een geplande manier die lijkt op een soort preventief onderhoud. Edo is slim en doelgericht en heeft breed gekeken naar verbetermogelijkheden en dat was voor de opdrachtgever kennelijk zo goed dat ze je meteen een baan hebben aangeboden.

Een groter succes naast het behaalde diploma is er niet. Veel succes bij je verdere carrière.       

De HBO- keuzegids meet op basis van studentenoordelen de kwaliteit van de opleidingen. Fontys staat dan wel ergens in de top 5 maar zeker niet bovenaan. Waar de Technische Bedrijfskunde opleiding wel bovenaan staat is op basis van het aanvangssalaris voor afgestudeerde bachelors. 

Al in 2018 en ook in 2019 stond TB op nummer 1 met een gemiddeld startsalaris van
€ 2740,-   De markt, of het bedrijfsleven , waar de meeste van onze alumni terecht komen weten onze TB- studenten dus wel te waarderen. Ze zijn breed opgeleid, breed inzetbaar en hebben kennelijk een relatief grote toegevoegde waarde als staf- of lijnfunctionaris, als bedrijfsadviseur of als improvement-manager. Ik noem ze voor het gemak bedrijvendokters die werkelijk van waarde en betekenis zijn. Onze alumni hebben daarom een prima start vergeleken met andere opleidingen.