Deze duurzaamheidsfilosofie is ontwikkeld door de Duitse chemicus Braungart en de Amerikaanse bouwkundige en architect McDonough en vanaf 2007 ook beschreven in een gelijknamig boekje. Letterlijk betekent het “van wieg tot wieg”. Ze bedoelen daarmee dat alle artikelen en gebruiksvoorwerpen zo ontworpen en gemaakt moeten worden dat ze vele levens kunnen meegaan. Een product moet ofwel volledig kunnen afsterven in een biologische kringloop en tot voedsel dienen van mens, dier en plant(biosfeer) óf volledig zonder kwaliteitsverlies eindeloos in een technische productiekringloop opgenomen kunnen worden(technosfeer). Denk bijvoorbeeld aan metalen als aluminium of staal die eindeloos hergebruikt kunnen worden. De bedenkers noemen dit niet alleen “recyclen maar upcyclen”.
Bij recyclen worden materialen wel hergebruikt maar wel met enig kwaliteitsverlies. Je kunt daarbij denken aan kunststoffen die uiteindelijk geperst worden tot verkeerspaaltjes of tuinmeubilair. Dat is recycling.
Het beeld dat Braungart vanuit de natuur voor ogen stond was dat was een bloeiende fruitboom zoals een Kersenboom. Deze geeft overvloedig bloesem, zoveel zelfs dat het niet alleen genoeg is om vruchten te vormen, maar wat afsterft of op de grond valt dient weer als voedsel voor micro-organismen. Niets gaat verloren en alles getuigt van uitbundige en weldadige overvloed. Onze economie kan en moet een vergelijkbare overvloed proberen te creëren en niet denken in een mogelijk tekort of schaarste. Natuurlijk zijn grondstoffen eindig en uitputtelijk, maar als we de bestaande hoeveelheden echter eindeloos kunnen (her)gebruiken gaat er niets verloren.
Braungart was als chemicus ooit werkzaam voor Greenpeace en had veel kennis ontwikkeld over de schadelijkheid en giftigheid van chemische stoffen en die kennis is niet algemeen beschikbaar. Zo onderzocht Braungart een televisietoestel en trof daarin meer dan 4000 verschillende chemicaliën. In veel gangbare producten is er eigenlijk ongewild sprake van een kleine berg chemisch afval. Consumenten weten dat niet en bedrijven zijn ook (nog) niet verplicht dat bij te houden.
Er zijn door chemische en industriële processen meer dan 80-duizend nieuwe stoffen gemaakt waarvan we de werking op mens en natuur niet eens kennen. In Europa is daarom besloten tot het project REACH, waarbij honderden veel gebruikte stoffen nu op hun schadelijkheid onderzocht worden. Uiteindelijk moeten we van alle stoffen de werking kennen voordat we deze veilig kunnen toepassen.
Toen McDonough voor een bouwproject meer wilde weten over de eigenschappen van bouwmaterialen kwam hij bij Braungart terecht. Dat klikte meteen en werd uiteindelijk een innige en zakelijke samenwerking. Samen hebben ze vele adviesopdrachten opgepakt en uitgewerkt.
Beroemd is hun ontwerp voor de herontwikkeling van een voormalig sterk vervuilde industriecomplex River Rouge van de Ford autofabrikant in de VS. Voor een Zwitsers bedrijf dat geverfde stoffen maakte hebben ze een volledig schoon en natuurlijk productieproces opgezet, waarbij het grondwater aan de achterkant schoner was dan bij binnenkomst. Vele grote merken volgden zoals Unilever, Nike en Ford. Deze laatste ontwikkelde een volledige Cradle to Cradle auto, de Ford U.
Ford U
Inmiddels is er zoveel ervaring opgedaan met C2C ontwerpen dat er nu een 100% biologisch composteerbaar T-shirt (van de Duitse producent Trigema) is en een vloerbedekking van het Nederlandse bedrijf Desso dat zelfs de lucht schoonmaakt. Deze wordt onder de naam Airmaster op de markt gebracht. We kunnen auto's ontwikkelen die alleen schoon water als uitstoot hebben of een huis ontwikkelen dat meer energie oplevert dan het verbruikt en tegelijkertijd bescherming biedt aan vogels en insecten en (regen-)water zuivert.
Dat moet wel een groot enthousiasme oproepen en dat is ook gebeurd. Je kunt zelfs spreken van een kleine revolutie.
De C2C-werkwijze wordt beschermd met een keurmerk, dat pas na grote inspanningen toegekend wordt. In Nederland is deze duurzaamheidsvisie doorgebroken na een Tegenlicht uitzending "Afval is Voedsel" in oktober 2006 een half jaar later gevolgd door deel 2. Het idee is eigenlijk ook heel simpel en daarom zo overtuigend. Maak alleen spullen die gezond en/of nuttig zijn voor mens en milieu. Ze hebben daar de term eco-efficiënt voor geïntroduceerd. Dat betekent "waarde toevoegen aan een product door minder natuurlijke hulpbronnen te gebruiken en minder te vervuilen".
Nooit eerder waren er zoveel reacties geweest op een uitzending en meteen wilden allerlei Nederlandse bedrijven en initiatieven met beide heren in zee. Zo heeft de Organisatie van de Floriade meteen het bureau ingeschakeld om de nieuwe wereld-tuinbouwtentoonstelling in Venlo in 2012 helemaal Cradle to Cradle te maken. Datzelfde deed ook de provinciale overheid in Limburg die een oplossing zocht voor het verkeersinfarct van de A2 in Maastricht. Verder ook meerdere bedrijven.
Hun visie is uitgebreid beschreven in een boek dat natuurlijk ook een noviteit moest worden want ze wilden niet zomaar gebleekt papier of giftige inkt gebruiken. Ze ontwikkelden een biologisch afbreekbare polymeer die geschikt was om bedrukt te worden met een afwasbare planteninkt. Het boek is daarmee waterafstotend geworden en kan hergebruikt worden want vanaf een bepaalde temperatuur spoelt de inkt er gewoon af.
Braungart en McDonough kunnen voor een duurzame revolutie gaan zorgen omdat zij principieel vasthouden en geen concessies willen doen aan menselijke gezondheid en alleen veilige gezonde stoffen willen toelaten, maar anderzijds wel willen produceren in overvloed.
Voor meer actuele ontwikkelingen zie ook: https://fontysduurzaam.blogspot.com/2018/03/cradle-to-cradle-heeft-de-toekomst.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten